بررسی شرق شناسانه رمان " حاجی بابا اهل اصفهان " و سه اثر منتخب فارسی

کشور ما ایران به خاطر مسائل مختلف ژئوپولیتیکی و اقتصادی همواره در معرض ارتباط و برخورد با ممالک غربی بوده است . این ارتباط در بسیاری از مواقع خصمانه و یکجانبه بوده است . در سالهای اخیر نوع نوینی از جنگ و دشمنی شکل گرفته است که از آن میتوان به جنگ ایدئولوژیک یاد کرد . هدف از این درگیری القاء ایدئولوژی مورد نظر یک گروه به گروه دیگر برای بدست آوردن و یا تثبیت منابع مالی و سیاسی می باشد که این امر از طریق جنگ تبلیغاتی در رسانه های جمعی میسر می شود . این مقاله با رویکرد پسا استعمارگرایانه و شرق شناسانه به بررسی علل و ماهیت و روشهای مختلف القاء یک نظام فکری و بازتاب آن در رمان " حاجی بابا اهل اصفهان " نوشته جیمز موریه و واکنش روشنفکران ایرانی به این مسئله از دوره مشروطیت تا عصر حاضر می پردازد . مبانی نظری مختلفی چون استعمارگری ، پسا استعماری ، شرق شناسی ، انواع مختلف ایدئولوژی ، روشهای مختلف القاء ایدئولوژی حاکم بر یک کشور بر کشور دیگر ، آثار و بازتاب و میزان موفقیت این عمل ، واکنش های مختلف کشورهای دیگر به این عمل ، ماهیت استعمارگری و روشهای مختلف اعمال آن ، بحران هویت و از خود بیگانگی فرهنگی و سایر علائم استعمار زدگی از جمله مفاهیم و فرضیه های مورد بحث در این پایان نامه می باشد . یافته ها و دستاوردهای این پایان نامه را در دو بخش می توان طبقه بندی نمود . بخش اول روشها و نمودهای استعمارگرایانه غربیها برای تحقیر شرقیها بطور عام و ایرانیها به طور خاص و همچنین نظام مندی و یکپارچگی این نوع نوشته ها در آثار دیگر نویسنده و ارئه تصویر ضعیف ، پر از هرج و مرج و محتاج از ایران که به نوعی توجیه کننده حضور فیزیکی و ایدئولوژیکی غرب می باشد ، می پردازد و در بخش دوم واکنش روشنفکران ایران از دوره مشروطیت تا دوره معاصر بررسی شده است که می توان آنها را در سه دسته کاملا مجزا قرار داد : دسته اول که غرب زده نامیده می شوند ، دسته دوم که معتقدند باید دستاوردهای نوین غرب را با فرهنگ باستانی خود تلفیق کنیم تا به پیشرفت نائل شویم و دسته سوم که اصولا غرب گریز نامیده می شوند. با توجه به خود آگاهی رو به فزاینده شرق ، امروزه مطالعات شرق شناسی از اهمیت والایی در مجامع علمی برخوردار است . در این گونه مطالعات ، تصویر ارائه شده از شرق توسط غربیها در آثار هنری به دیده انتقادی نگریسته شده و روشهای بکارگرفته شده توسط غربیها برای ارائه این گونه تصاویر مورد نظر ، علل و انگیزه های غربیها از این اقدام ، بازتاب و عکس العمل این نوشته ها در میان روشنفکران شرقی و غربی ، روشهای جبران و مقابله و داشتن دیالکتیک فرهنگی مورد بررسی قرار می گیرد . از آنجائیکه کشور ما ایران همواره در معرض تهاجم نظامی و ایدئولوژیکی غرب بوده است ، نویسنده این پایان نامه برخود واجب دانسته با انتخاب این موضوع سهم کوچکی در دفاع از سرزمین خود داشته باشد.